Ekonomik krizin her geçen gün kendisini daha fazla hissettirdiği ülkemizde işletmeler ayakta kalabilmenin yolunu arıyor. Bazı işyerlerinde en kolay yol olarak işçilerin işten çıkartılması seçilirken, bazı işyerlerinde öncelikle fazla mesailer kaldırılarak, yıllık izinler kullandırılarak, part time çalışmaya geçilerek veya işçilerle anlaşma yoluna gidilerek ücretleri düşürme yoluna gidilmektedir. Ancak tüm bu önlemlerin yetersiz kaldığı durumlarda da işçilerin ücretsiz izne gönderilmesi düşünülmektedir. İşveren ücretsiz izne gönderemez Öncelikle işverenlerin işçilerini ücretsiz izne gönderebilmesine ilişkin olarak İş Kanununda herhangi bir düzenleme bulunmadığını söylemeliyiz. Ancak, 4857 sayılı İş Kanununun 56. maddesinde, yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren tarafından dört güne kadar ücretsiz izin verilmesi zorunlu kılınmıştır. Yine, yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılan halleri açıklayan İş Kanununun 55. maddesi (j) fıkrasında, ‘İşveren tarafından verilen öbür izinler’ de sayılmıştır. Burada sözü edilen izinler, işverenin kendi takdiri sonucunda işçiye verdiği ücretli ve ücretsiz izinlerdir. Görüldüğü gibi, İş Kanununda ve diğer mevzuatta günümüzde tarafların anladığı anlamda ücretsiz izinle ilgili bir düzenleme yapılmamıştır. Bu İş Kanununun önemli eksiklerinden biridir. www.vergihaber.com Talep işçiden gelmeli İşçi ve işveren arasında yapılan hizmet akdinde veya işyerinde yapılan toplu iş sözleşmesinde ücretsiz izinle ilgili bir düzenleme yapılmış ise bu düzenlemeye uygun olarak ücretsiz izin hakkı kullanılabilecektir. Fakat, bu yönde bir düzenleme yapılmamış ise ücretsiz izinle ilgili olarak işçinin mazeretini belirtmek suretiyle yazılı olarak işverenden ücretsiz izin talebinde bulunması ve işverenin de bu ücretsiz izin talebini kabul etmesi gerekmektedir. İzne gönderilen işçi tazminat alır Bu yöndeki düzenlemenin aksine, işverenlerin işçinin isteği dışında ve tek taraflı olarak (hangi nedenle olursa olsun) ücretsiz izin kullandırması mümkün değildir. İşverenlerin, işçiyi isteği dışında ücretsiz izne göndermesinin iki sonucu doğacaktır; Ya işçi işverenin bu isteğini kabul ederek ücretsiz izin kullanacak (burada işçinin talepte bulunması gerektiğine dikkat edilmelidir) ve bu sürenin bitmesi halinde tekrar işyerinde çalışmaya devam edecektir. Bu durumda, işçiden işverene yönelik ücretsiz izne ayrılmak istediğini belirten bir dilekçe alınarak veya ücretsiz izin formu kullanan işverenlerin bunu doldurarak işçilerini ücretsiz izne çıkarmaları olanaklıdır. Söz konusu ücretsiz izin dilekçesi veya ücretsiz izin talep formunun bir fotokopisi ay içinde eksik gün bildiriminin gerekçesi olarak ilgili Aylık Prim Ve Hizmet Belgesine eklenerek SGK’na verilmelidir. Ücretsiz izin kullanan işçinin bu sürede başka bir işyerinde çalışmasına yasal bir engel bulunmamaktadır. Ya da, işçi ücretsiz izne çıkmayı kabul etmeyecektir. İşçilerin bir talebi olmaksızın, işveren tarafından tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarılması iş sözleşmesinin feshi anlamına geleceğinden kıdem tazminatı ödenmesi gerekecektir. Kıdem tazminatı hesabında işçinin talebi üzerine kullandığı ücretsiz izin süreleri dahil edilmez.